วิชาการเป็นพลเมือง

 

ได้รับแจกหนังสือ คู่มือประกอบการเรียน วิชาการเป็นพลเมือง เป็นหนังสือปกแข็งเล่มเล็กสวยงาม    เป็นเอกสารกระบวนวิชาการเป็นพลเมือง ระดับปริญญาตรี   มีเป้าหมายให้นำคู่มือนี้ไปใช้ในระดับปริญญาตรี และระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย   

ค้นในเว็บ พบแหล่งข้อมูลเรื่องวิชาหน้าที่พลเมืองมากมาย ดังตัวอย่าง (๑)  (๒)    ที่ผมตีความว่า พลาดประเด็นสำคัญในเรื่องการศึกษาเพื่อพัฒนาการเป็นพลเมืองในศตวรรษที่ ๒๑   ที่ต้องเน้นการพัฒนาความเป็นผู้ก่อการ (agency) ที่จะนำสู่ความเป็นพลเมืองผู้ก่อการ (active citizen)     ซึ่งมีระบุในเอกสาร (๒) แต่ระบุเพียง what ไม่เสนอ how  หรือวิธีการจัดการเรียนรู้ให้บรรลุเป้าหมายดังกล่าว   

ผมขอเสนอว่า เพื่อให้เด็กและเยาวชนไทย เติบโตเป็นพลเมืองที่เข้มแข็งของประเทศชาติ    เราต้องจัดการศึกษาเชิงรุก (active learning)   ที่หนุนให้เด็กและเยาวชนสร้างสมรรถนะครบด้านใส่ตัว    รวมทั้งการพัฒนาตัวตน (identity) ตามแนวทางของ Chickering’s Seven Vectors of Identity Development    ที่นำสู่การมีเป้าหมายยิ่งใหญ่ (purpose) ในชีวิต    และความมั่นคงในคุณธรรม (integrity) ในที่สุด   

โดยรูปแบบการเรียนรู้ต้องออกแบบให้เด็กได้เรียนจากการปฏิบัติหรือทำงาน/ทำกิจกรรม ร่วมกัน – collaborative learning   เอาประสบการณ์มาสะท้อนคิดร่วมกัน – reflective learning   โดยครูชวนตั้งคำถามให้สะท้อนคิดสู่การเป็นพลเมืองผู้ก่อการ   สู่การมีเป้าหมายชีวิต  สู่การมีคุณธรรม  และอื่นๆ ครบด้านของการเรียนรู้องค์รวม (holistic learning)    ที่มีการพัฒนาครบ VASK

 โดยครู  ผู้ปกครอง และคนในชุมชนต้องทำตัวเป็นตัวอย่างที่ดี

โดยต้องร่วมกันสร้างระบบนิเวศการเรียนรู้ของเด็ก   ให้เด็กและเยาวชนได้รับการกล่อมเกลาจากสังคมโดยรอบ  สู่การพัฒนาตนเองเป็นคนดี มีความเข้มแข็งครบ VASK   เติบโตไปเป็นผู้ใหญ่ที่มีสมรรถนะ และคุณสมบัติต่างๆ ในการเป็นผู้นำด้านความเป็นพลเมืองดี อย่างน้อยๆ ก็ในครอบครัว และในชุมชน   ซึ่งสามารถรวมตัวกันเป็นเครือข่ายพลเมืองดีระดับชาติ และระดับโลกได้

วิจารณ์ พานิช

๒๘ เม.ย. ๖๗